AYM’den ilk Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi için 37 iptal kararı

Anayasa Mahkemesi (AYM), 656 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin iptaline ilişkin 37 ayrı karara imza attı. Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin ilk düzenlemesini oluşturan, Cumhurbaşkanlığı ve bakanlıkların teşkilatını düzenleyen 1.

İptal kararlarının gerekçesinde, Cumhurbaşkanının Anayasa ile güvence altına alınan temel hakları düzenleme yetkisinin bulunmadığı, bu konuda kararname çıkarılamayacağı, ancak kanunla mevzuat çıkarılabileceğinin altı çizildi.

İptal edilen ve hükümete dokuz ay süre verilen kurallar arasında Cumhurbaşkanlığına personel atama, maaşlarını düzenleme, hakim ve savcıların Cumhurbaşkanlığı tarafından atanması, üst düzey liderler hakkında bilgi toplanması ve belediyelere yetkilerin Bakanlığa verilmesi gibi yetkiler yer aldı. Çevre ve Şehircilik öne çıktı.

DW Türkçe’den Alican Uludağ’ın haberine göre CHP ve Danıştay İdare Odaları Konseyi, 16.12.2015 tarih ve 4666 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin bazı maddelerinin iptali talebiyle dava açtı. Cumhurbaşkanlığı teşkilatı hakkında 10 Temmuz 2018’de yayınlanan 1.

CUMHURBAŞKANININ ‘OLAĞANÜSTÜ’ YETKİSİNİN İPTALİ

İptal kararının nedeni bugün Resmi Gazete’de yayımlandı.

Buna göre kararnamede “bilgi toplamak” ibaresi Cumhurbaşkanlığı Personel ve Esaslar Genel Müdürlüğü’nün “Devletin idare ve idaresinden sorumlu üst düzey yöneticiler hakkında bilgi toplamak, bunların rapor ve raporlarını tutmak” görevi kapsamına giriyor. kayıt biyografileri” silindi. İptal kararının gerekçesinde, kişisel verilerin korunmasını talep etme hakkının anayasal güvence altına alındığı ve bunun Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile düzenlenmeyecek hususlar arasında yer aldığı belirtildi.

Benzer bir iptal kararı, Cumhurbaşkanlığı siyasi komitelerine, kamu kurum ve kuruluşlarından “görevlerine ilişkin gerekli bilgileri” isteme yetkisi verilmesine ilişkindi.

Kararnameyle, Cumhurbaşkanlığı personelini atama yetkisi Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı’na verildi. Anayasa Mahkemesi, “bunun kararnameyle değil, kanunla düzenlenmesi gereken bir konu olduğu” gerekçesiyle bu yetkiyi iptal etti. Ayrıca İdari İşler Müdürlüğü’nde sözleşmeli personel çalıştırılmasına 5500 sayılı Kamu Görevlileri Kanunu hükümlerine uyulmadan izin veren düzenlemenin de anayasaya aykırı olduğu belirtildi. 657.

Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan yaşlılık veya yaşlılık aylığı alanların Cumhurbaşkanlığında kadrolu kadroya alınamayacağı belirlendi.

Ancak bu atamalara “Cumhurbaşkanı tarafından atananlar hariç…” şeklinde istisna getirildi.

Dolayısıyla Cumhurbaşkanlığı merkez teşkilatında kadrolu olarak görev yapacak ve Cumhurbaşkanı tarafından atanan İdari İşler Başkanı, Cumhurbaşkanlığı Özel Kalemi, Başdanışmanları, Müşavirleri ve Genel Müdürlerin atanması görevlerine engel teşkil etmedi. randevu.

Anayasa Mahkemesi, cumhurbaşkanı tarafından atanan kişilere yönelik bu istisnai kuralı anayasaya aykırı bularak iptal etti. Mahkeme ayrıca, cumhurbaşkanı tarafından atananların maaşlarının sosyal güvenlik kurumlarından kesilemeyeceği hükmünün de iptaline karar verdi.

“HAKİM VE SAVCILARIN ATANMASI YASAYLA YAPILMALIDIR”

Kararnameyle adli ve idari yargıda görev yapan hakim ve savcılar da, İdari İşler Başkanının talebi üzerine üç yıl süreyle Cumhurbaşkanlığında görevlendirilebilecek.

Yargıtay da kararın ilgili hükmünü anayasaya aykırı buldu. İptal gerekçesinde, “Adli ve idari yargı mensuplarının, yerine getirdikleri görevler idari nitelikte olsa dahi, resmi ve özel görevleri, atanmaları, hak ve görevleri, meslekte ilerlemeleri” belirtildi. hiyerarşi, görev ve hizmet yerlerinin geçici veya kalıcı olarak değiştirilmesi ve diğer personel hususları kanunla düzenlenir.

Anayasa Mahkemesi ayrıca kararnamenin Cumhurbaşkanlığına bağlı siyasi organ üyelerine ödenecek tazminatı düzenleyen maddesinin de iptaline karar verdi. Kararda, yönetim kurulu üyelerine aylık ödenecek ek ücret ve buna ilişkin usul ve esasları düzenleyen kuralın mülkiyet haklarına ilişkin bir kural olduğu ve bunun kararname ile düzenlenemeyeceği vurgulanıyor.

Kararnameyle, Adalet Bakanlığına bağlı kontrol organı ve müfettişlerin görev, yetki, sorumluluk ve çalışma usullerinin yönetmelikle düzenleneceği maddenin de anayasaya aykırı olduğu belirtildi. Ayrıca kararnamenin, yurt dışında görevlendirilmek üzere Bakanlıkça atanan hakim ve savcılara ödenecek ücretlere ilişkin hükmü de iptal edildi.

ÇEVRE BAKANLIĞININ BELEDİYE YETKİLERİ KALDIRILDI

Kararname aynı zamanda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın sorumluluklarını da düzenliyor.

Bu kapsamda bakanlığa imar ve inşaatla ilgili yetkiler verildi. Bunlar arasında belediyelerin sahip olduğu “kentsel ve kırsal alan ve gecekondu, kıyı alanları ve yapıları ile yerleşim alanları da dahil olmak üzere yerleşmelerde uygulanacak iyileştirme, yenileme ve dönüşüm uygulamalarında idarelerin uyacakları usul ve esasları belirlemek” gibi yetkiler yer alıyordu. Kalitelerinin bozulması nedeniyle orman ve meralardan uzaklaştırıldı.”

Anayasa Mahkemesi, Anayasayla güvence altına alınan mülkiyet haklarına ilişkin düzenlemenin kararnameyle çıkarılamayacağını belirterek iptal kararını imzaladı. Kararda, “Bu alanlarda yapılacak iş ve işlemler, arazinin kullanım ve düzeninin kısmen veya tamamen değiştirilmesi, yeniden düzenlenmesi veya durdurulması gibi kişilerin mülkiyet haklarına müdahale teşkil edebileceği” uyarısında bulunuluyor. Sahip oldukları arazi ve binalar.”

Çevre, imar ve imar, etüt, harita, her türlü ve büyüklükteki çevre planları, genel ve uygulama planları, parselasyon planları, yapı izinleri, ruhsatlar konularında Çevre Bakanlığına verilen düzenleme yetkisinin de iptal edilmesine karar verildi. bina istihdam edilebilirliği ve ticari ve çalışma faaliyetlerine açılması için ruhsatlar verildi.

Ayrıca yerel yönetimler ve bunların merkezi yönetimle ilişkilerini düzenleyen bakanlık kararnamesi de iptal edildi. Kararda, yerel yönetimlere tanınan özerkliğin Anayasa ile güvence altına alındığı ve ilgili düzenlemenin kanunla yapılması gerektiği belirtildi. Ayrıca Bakanlığa bağlı Arazi Planlama Genel Müdürlüğü’ne verilen bazı yetkiler de iptal edildi.

İptal edilen yetkiler, kayıtlı ve tescilsiz kamu arazileri ile özel kişi veya kuruluşlara ait arazilerin, muvafakat almak kaydıyla, yeniden işlevlendirilmesi ve geliştirilmesi amacıyla etüt, harita, plan, ifraz planı, her türlü ve ölçekte kamulaştırmaları içermektedir. arsa ve arazi düzenlemelerinin oluşturulması, tutulması ve onaylanmasını da içeren cumhurbaşkanının belirlediği proje kapsamında kalıyor. Bu konuyla ilgili yasa talep edildi.

İÇ İŞLERİ YETKİLERİ İPTAL EDİLDİ

Kararname ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na, mesleki mimarlık ve mühendislik kuruluşlarına ilişkin mevzuat hazırlamak ve belirtilen konularda mesleki mimarlık ve mühendislik kuruluşlarını denetlemek görev ve yetkisi verildi. Meslek kuruluşlarının özerk yapısına vurgu yapılan iptal kararında, ilgili düzenlemenin ancak kanunla çıkarılabileceği belirtildi.

Kararnameyle teşkilat yapısı oluşturulan İçişleri Bakanlığı’na verilen “Ülkenin idari bölümlere ayrılması ve il ve ilçelerin genel idaresinin düzenlenmesi” görevi, kanunla kabul edilmediği için iptal edildi.

İçişleri Bakanlığına bağlı mülki müfettişlerin görev, yetki, sorumlulukları ve çalışma usullerinin yönetmelikle düzenlenmesi hükmü de anayasaya aykırı görüldü.

Ayrıca, Sağlık Bakanlığı’nın hastanelere başvuran hastaların sağladığı kişisel verileri işleme yetkisinin olması ve Dışişleri Bakanlığı meslek mensupları ile konsolosluk görevlilerine yönelik sınavların kararname ile düzenlenmesinin de Anayasa’ya aykırı olduğunun altı çizildi. ve uzmanlaşmıştır.

Anayasa Mahkemesi, iptal kararlarının Resmi Gazete’de yayımlanmasından dokuz ay sonra yürürlüğe gireceğini tespit etti. Bu sürenin bitimine kadar hükümetin, kararname maddelerinden silinen hükümlere ilişkin kanun çıkarma zorunluluğu olacak.